Rita (65) spreekt over haar ervaringen met dyslexie en haar beperking in middelbare scholen met als doel inclusie te bevorderen. Daarnaast wil ze ook meer bewustzijn creëren rond seksueel geweld bij personen met een beperking. Dat vindt ze belangrijk omdat ze het zelf meemaakte en niet geloof werd. Rita's motivatie luidt als volgt: “Het misbruik dateert al van jaren geleden en als ik het niet vertel, wie gaat het dan doen?”

Rita wordt geboren in een gezin met twee oudere broers die beiden in een voorziening verblijven omwille van een diep verstandelijke beperking. Elk weekend brengt ze met haar ouders door bij haar broers. “Mijn moeder heeft mij zo opgevoed: ‘doordeweeks zijn wij er voor jou, maar in het weekend zijn we er voor jouw broers’”,vertelt Rita. “Als kleine petotter van 3-4 jaar begrijp je dat niet zo goed.” Zeker als je weet dat ook Rita veel zorg nodig heeft.  

Slechts enkele dagen na de geboorte wordt bij Rita kanker vastgesteld. Ze ondergaat jarenlang ingrijpende behandelingen. Hoewel ze in de eerste jaren nog naar een reguliere school gaat, is ze vaak afwezig en het is moeilijk voor haar om het tempo te volgen. “Volgens de lerares hoorde ik thuis in het bijzonder onderwijs. Ik herinner me nog toen ik 6 jaar was dat er een vrouw me van de speelplaats kwam plukken. Ik heb toen de hele speelplaats bij elkaar geroepen, want ik begreep niet wat er gebeurde. Uiteindelijk moest ik allerlei testen doen,” beschrijft Rita. 

Rita's testresultaten adviseren dat ze naar het bijzonder onderwijs moet, maar de zoektocht naar de juiste plek is verwarrend. Ondanks verschillende klassen tijdens haar lagere schooljaren, vindt haar vader uiteindelijk een plek waar ze zich thuis voelt, met een focus op leerstoornissen. Echter, na het overlijden van haar vader belandt Rita op een school voor doven en slechthorenden. 

Na het overlijden van haar vader, komt Rita’s moeder al snel thuis met een nieuwe vriend. Voor de toen 14-jarige Rita betekende dit de start van jarenlang misbruik. “Terwijl ik vroeger met het openbaar vervoer naar school ging, kwam mijn stiefvader mij ophalen met zijn auto omdat ik bij hem thuis ‘lakens moest helpen opvouwen’. Vaak draaide dit echter uit op handtastelijkheden of zelfs meer,” vertelt Rita. 

Rita’s stiefvader neemt enkele jaren later de autorijlessen op zich. Hiervoor gaan ze naar zijn zomerhuis om zonder rijbewijs te oefenen met autorijden. “Ooit was ik zo boos dat ik de sleutels uit het slot had gehaald en zei: ‘Als je nu je handen niet thuishoudt, dan gooi ik uw sleutels in de rioolput’,” gaat Rita verder. Helaas werd er toen niet naar haar geluisterd. Haar stiefvader draaide dergelijk gedrag om en Rita kreeg de stempel van ‘moeilijke tiener’. Het seksueel misbruik hield pas op toen Rita zo’n 20 jaar was, toen haar moeder de relatie met deze man beëindigde. 

Rita beschrijft hoe ze tijdens de periode van het misbruik uitreikte naar hulp. Zo vertelde ze geregeld aan haar moeder wat er gebeurde, maar zij wuifde het weg. “Mijn moeder zei dat het niet waar kon zijn, ik zal wel gedroomd hebben. Ook al was dat moeilijk, heb ik het mijn moeder nooit kwalijk genomen. Zij was zelf zwakker begaafd en misschien kon ze het zelf allemaal niet plaatsen,” aldus Rita. Ook bij andere mensen uit haar omgeving vond Rita geen gehoor: “Aan iedereen die ik het vertelde stootte ik op ongeloof, want ‘dat is toch een brave man”.  

Toch was het duidelijk dat er iets aan de hand was. Op het doveninstituut merkten ze een gedragsverandering op bij Rita. Aangezien ze dit niet konden plaatsen stuurden ze haar naar de psychiater.  Toen ze hem vertelde wat er thuis allemaal gebeurde, reageerde de psychiater met: “Ben je zeker dat jij de aanleiding niet hebt gegeven?” 

“Ik sloeg compleet dicht. Het voelde alsof ik de schuld kreeg, terwijl ik er alles aan deed om de feiten te stoppen,” vertelt Rita. Ze benadrukt dat ze dit niet enkel ziet terugkomen bij haar verhaal, maar ook in verhalen van lotgenoten: “Het lijkt alsof mensen met een beperking minder serieus genomen worden, volgens Rita. ‘Klopt het wel?’, ‘Is het niet jouw fantasie?’ en ‘Heb jij het niet uitgelokt?’ zijn vragen die Rita vaak moest incasseren. 

Al deze gebeurtenissen zorgden ervoor dat Rita moeilijkheden ervaarde in relaties. “Ik wil wel sociaal contact, maar ik kan mensen niet vertrouwen,” geeft Rita toe. Zo voelt ze zich niet veilig wanneer haar verzorging door mannelijke verplegers gebeurt, alsook leiden haar liefdesrelaties eronder. “Ik was ooit verloofd,” gaat Rita verder. “Ook al sprak ik al jaren niet over wat er in mijn jeugd gebeurd was, maar toch kreeg ik steeds te horen van mijn toenmalige verloofde dat er iets niet klopte. Hij merkte dat ik me niet kon opstellen, zowel op intiem als vertrouwensvlak.” 

Jarenlang bleef Rita alleen met haar verhaal zitten totdat ze op 40-jarige leeftijd verandert van huisarts. “Ik denk dat er iets in mijn medisch dossier nog stond van het Doveninstituut en deze dokteres was de eerste die erachter vroeg,” herinnert Rita zich.  

In 2002 overlijdt Rita haar moeder. Niet veel later wordt Rita gevraagd om haar verhaal te doen voor het Nieuwsblad. Dit gebeurde toen ze in 2003 met Persephone vzw op een evenement was. Na enige twijfeling belde ze met haar huisarts. “Zij moedigde me aan om het te doen en zei dat het zou kunnen helpen met de verwerking. Dus deed ik mijn verhaal voor de krant.” 

Dat is voor Rita ook het moment geweest dat ze haar verhaal een plek heeft kunnen geven. Dit keer stootte ze niet op ongeloof. Haar verhaal werd ontvangen door mensen. Dit keer werd ze wel geloofd. Mensen luisterden en ontvingen haar verhaal met warmte. “Dat is ook wat ik aan anderen zou wil meegeven,” gaat Rita verder, “Praat erover! Sluit jezelf niet op, zoals ik heb gedaan. Daar berokken je jezelf alleen meer schade mee. Je hoeft geen details te vertellen, maar vertel wat je kan en wil vertellen. Zo komt er misschien wat opluchting en kunnen mensen samen met jou de last dragen.”